De Leerkuil 

Hoe wij leren
Wij geloven dat ieder kind het recht heeft om tot leren te komen en daarbij horende vaardigheden te ontwikkelen. Zeker bij hoogbegaafdheid geldt dat vaak vergeten wordt dat leren meer is dan enkel en alleen cognitief presteren. Veelal is het cognitief aanbod in het primair onderwijs te eenvoudig voor deze doelgroep, waarbij het gevaar op de loer ligt dat er enkel leren vanuit de comfortzone plaatsvindt (Nottingham, 2017). Het leren vanuit de comfortzone wordt door Nottingham (2017) ook wel oppervlakkig leren genoemd. Om tot een vorm van ‘diep leren’ te komen is het van belang om uit deze comfortzone te stappen. Nottingham (2017) illustreert deze vorm aan de hand van de leerkuil (figuur 3). Deze leerkuil vormt de basis van het aanbod binnen Leonardo. Deze vorm van leren is voor veel leerlingen nieuw en brengt onzekerheid en ongemak teweeg, immers de kans is groot dat een leerling een overtuiging heeft opgedaan dat leren eenvoudig hoort te zijn. We gunnen leerlingen deze ongemakkelijke momenten en de kans op het aanleren van nieuwe vaardigheden om uiteindelijk tot leren te kunnen komen.

Een leerweg is geen geasfalteerde snelweg waar je overheen racet, maar ligt vol met hobbels en kuilen: leerkuilen. Een daadwerkelijke leerervaring zorgt ervoor dat je eerst als het ware in een kuil glijdt, waarna je er met de juiste tools weer uit kunt krabbelen. Pas wanneer je aan de andere kant van de kuil op de vaste grond staat, kun je zeggen dat je echt iets geleerd hebt.
Het ingaan en doorlopen van de leerkuil is niet echt comfortabel. Je wordt uit je comfortzone gehaald en zult een confrontatie aan moeten gaan met bijvoorbeeld dingen die je nog niet zo goed kan of weet. Hierbij komt een gevoel van onzekerheid vaak om de hoek kijken en het is niet meer dan logisch dat hier dan gedachten van een fixed mindset opspelen. Door deze fixed mindset-gedachten, ontstaat er halverwege de leerkuil een denkbeeldige muur. Dit is het punt waarop je weinig vertrouwen hebt in een goede afloop of in dat je het uiteindelijk wel gaat halen of zal kunnen. Concreet het punt waarop je zou willen opgeven. Het is van essentieel belang dat leerlingen en leerkrachten zich realiseren dat ze juist op dat punt zijn aangekomen bij het echte lastige leermoment.

Het kan voorkomen dat leerlingen zich niet laten belemmeren door deze denkbeeldige muur, doordat ze bijvoorbeeld al ervaring hebben opgedaan met leermomenten en weten hoe ze zo’n muur moeten ‘afbreken’. Andere leerlingen hebben hier misschien veel meer moeite mee en hebben divers gereedschap nodig om de muur steen voor steen af te kunnen breken. Sommige gereedschappen zitten al in hun gereedschapskist, daar waar anderen nog kunnen ontbreken en dus nog verzameld moeten worden. Soms kan bepaald gereedschap ook al in de kist zitten, maar is het nog niet duidelijk hoe en op welk moment het gereedschap gebruikt dient te worden.