Werken in 3-jarige stamgroepen

Instructie

Onze stamgroepen zijn ‘gesloten’, dat wil zeggen dat alle instructies binnen de eigen stamgroep plaatsvinden. Een groot voordeel bij het werken in een gesloten driejarige stamgroep is de intensieve instructie. Een leerkracht zit met ongeveer acht tot tien kinderen in een kleine kring om samen nieuwe rekensommen te bekijken of een spellingcategorie te ontrafelen. Door de kleine groep is er een direct contact met alle kinderen. De leerkracht kan dus direct afstemmen op de behoefte van de kinderen. Het ene kind kan al na vijf minuten uit de kring, wanneer hij of zij het heeft begrepen en het andere kind blijft nog even zitten voor een verlengde instructie. Zo krijgt ieder kind onderwijs op maat, zonder dat er altijd individueel met kinderen gewerkt moet worden.

Persoonlijke ontwikkeling

Als je op school acht jaar als kind dezelfde groep zou houden, houd je dezelfde rol en positie; je bent en blijft de grappenmaker, de populaire of de underdog. Bij de driejarige stamgroep ben je altijd een keer jongste, middelste en oudste. Dat komt de persoonlijke ontwikkeling van het kind ten goede. Er zijn namelijk vanzelfsprekend rolwisselingen. Je bent een keer hulpvrager, hulpgever. Rolwisselingen stimuleren ook het ontwikkelen van potentiële leiderschapskwaliteiten en elkaar helpen wordt een natuurlijke bezigheid.

Groepscultuur

In een driejarige stamgroep worden de groepswet en -cultuur makkelijk doorgegeven (meestal is slechts een derde deel van de groep nieuw). Samen, met en van elkaar leren gaat gemakkelijker en zoals hierboven al geschetst ontstaat vanzelf een cultuur van ‘helpen’. De nieuwe kinderen in mijn stamgroep nemen als vanzelfsprekend de normen en waarden die de stamgroepleider en de stamgroep uitstralen over. Ook heel praktisch: ik hoef nauwelijks iets uit te leggen over waar spullen te vinden zijn of waar iets moet worden ingeleverd – de oudsten nemen die taak automatisch op zich.

Leren

Ook op leerstofgebied ben je en blijf je in een homogene groep steeds de beste in tekenen of heb je de meeste moeite met rekenen. In een heterogene stamgroep komen oudsten, die bijvoorbeeld rekenen moeilijk vinden, erachter dat ze jongsten WEL kunnen helpen… en dat ze dus al veel geleerd hebben! Samen, van en met elkaar leren gaat gemakkelijker. Soms sta ik wel eens stiekem te luisteren hoe een oudste een jongste uitleg geeft. Nog steeds ben ik vaak verbaasd over de kwaliteit van de instructie door de kinderen zelf: ze weten, voelen door hun eigen ervaringen aan, wat de ander moeilijk vindt en leggen ook echt uit… ze geven niet alleen zomaar het goede antwoord.

Een bewuste keuze

Op onze school kiezen we dus bewust voor meerjarige en liefst driejarige stamgroepen. Soms krijgen we nog wel eens de vraag waarom we groepen niet opsplitsen in gescheiden (homogene) groepen. Hopelijk begrijpt u nu waarom!